De gevaren van toetsen voor….oma’s?

Er is en blijft veel te doen rondom toetsing in onderwijsland. Onlangs kwam ik een wel heel bijzonder negatief effect tegen van toetsing in een aantal (niet al te serieus te nemen) studies. Het ‘death grandmother/exam syndrome’.

Toetsweken blijken letterlijk levensgevaarlijk te zijn voor oma’s van studenten. Adams (1999) onderzocht dit fenomeen en concludeerde dat de kans 24 keer zo groot is dat een oma van een student overlijdt in de toetsweek. En dat kan maar één ding betekenen: “Family members literally worry themselves to death over the outcome of their relatives’ performance on each exam.” De data laat ook zien dat met name oma’s overlijden van studenten die er niet goed voor staan. Logisch, want die maken zich natuurlijk de meeste zorgen.

Volgens Adams (1999) zijn er drie oplossingsrichtingen. De eerste is dat strikt toelatingsbeleid wordt gehanteerd. Alleen weeskinderen mogen nog studeren. De tweede optie is dat studenten gedwongen moeten worden om tegen hun familie te liegen. Ze mogen niet meer vertellen dat ze studeren. En de laatste optie is stoppen met toetsen! http://web.archive.org/web/20100528001006/https://www.easternct.edu/~adams/Resources/Grannies.pdf

Jussim (2002) kwam in vervolgonderzoek echter met een vierde optie. Vertel studenten dat wanneer ze de toets missen, de herkansing een ‘brutal essay’ zal zijn. Wat bleek, 4 van de 5 oma’s werd gered. Jussims conclusie:  “It is clear that we have developed a highly successful intervention for reducing grandmothers' risk of death around student test-taking.” http://web.archive.org/web/20110609015741/http://www.rci.rutgers.edu/~jussim/grandma.html

Hoewel Jussims aanpak werkt, is het toetstechnisch onverantwoord. Toets en herkansing moeten vergelijkbaar zijn qua niveau, vraagstelling, etc. Eifler (2006) bedacht daarom nog een andere werkwijze. Bij het overlijden stuurt ze een condoleance kaart. Als een oma echt is overleden, is dit een oprecht teken van medeleven. Is dit echter niet het geval: “…he or she has some uncomfortable explaining to do to the family, which usually curbs that behavior.” https://www.facultyfocus.com/articles/effective-teaching-strategies/dealing-with-student-deceptions-what-to-do-with-death-in-the-family-excuses/

De onderzoeken naar het ‘death grandmother/exam syndrome’ zijn met een knipoog wordt beschreven, maar prestatiedruk is voor veel jongeren allesbehalve grappig. In het voortgezet onderwijs ervaart inmiddels bijvoorbeeld bijna de helft van de leerlingen druk door toetsen, terwijl dit in 2001 nog maar 16 procent van de leerlingen was. Die druk is voor veel jongeren te hoog en ongezond. Zorgen hierover, van oma’s en anderen, zijn dus volkomen terecht. De vraag is hoe dit tij te keren. Hoe zorgen we voor minder druk op presteren en meer aandacht voor leren?

Symen van der Zee