René Berends, Vera Otten-Binnerts, Symen van der Zee

In het archief van de NDV bevinden zich bronnen die het beeld kunnen verrijken van de historische ontwikkeling van het daltononderwijs. Periodiek presenteert en becommentarieert het lectoraat Vernieuwend Onderwijs in de Nieuwsbrief steeds één zo’n bron.

Al snel nadat Parkhurst in 1922 haar boek Education on the Dalton Plan schreef, wordt haar Dalton Plan ook geïntroduceerd op de South Philadelphia High School for Girls in Philadelphia. De school wordt geleid door de wetenschapper Lucy L.W. Wilson.

Wilson schrijft met haar team in 1926 het boek Education for Responsibility, waarin ze de implementatie van het Dalton Laboratory Plan op haar school beschrijft. Wilson doet ook onderzoek naar daltononderwijs in Rusland en werkt nauw samen met Parkhurst.

Lucy Wilson

In Education for Responsibility wordt vrij minutieus verteld hoe de meisjes op school in het nieuwe schooljaar geïntroduceerd worden in het leren leren bij het lezen van teksten en het omgaan met de ‘assignments’, de taken waarmee ze moeten werken.

Het levert de associatie op met hoe tegenwoordig op Nederlandse daltonscholen kinderen tijdens de ‘Gouden Week’ of ‘Gouden Weken’ ingeleid worden in wat het betekent om zelfstandig te werken en zelfstandig te leren, al gaan ‘Gouden Weken’ tegenwoordig natuurlijk ook over zaken als: kennismaken met de nieuwe leraar, de nieuwe klas, het maken van de groep tot een groep en over zaken als de ‘weg’ vinden naar en in school. Vaak wordt er dan ook verder kennis gemaakt met ‘dalton’ en wat het betekent om op een daltonmanier te leren: Hoe werk je met taken, in de klas, op de gang, hoe stoor je anderen niet, wanneer mag je wat wel en niet. Het gaat dan om routines en procedures in het werken, samenwerken, omgaan met materiaal, in de klas, e.d.

Interessant in het verhaal van het schoolteam uit Philadelphia is dat er toch zeer gedetailleerd aandacht geschonken wordt aan het leren leren en het je informeren door het lezen van teksten. En dat in een tijd dat begrijpend lezen nog ‘uitgevonden’ moest worden.

 

Procedure of the first month: supervised study with an assignment.

In every subject, the first assignment for each new term shoud have as its objective, teaching the children, concretely, how to study. That they may have opportunity to practice studying, the minimum assignment of work must be quite within the capacity of the slowest and the least able in the group, with suitable maxima for those whoe need less supervision.

In general, children need to learn to visualize wholes; to see the high lights, the connecting tones and half-tones; to learn how to get information from books (how to use the table of contents, index, text, illustrations); how to use reference books; how to get information from people from observation; how to summarize; how to outline; and to understand the hygiene of study.

In the first assignment, the minimum must be small and so presented (1) that it may be visualized as a whole; (2) that not only the smaller units are well-defined, but also their relationship to each other and to the whole may be easily seen and understood; (3) that the details of the method by which each is to be conquered are attractively, definitely, and simply written. There must be a definite plan for a maximum of written response. Another important objective – habit formation – must be planned for. The teacher should list for herself the habits that may easily have their beginnings in the first month. She should deliberately plan, in the assignment, to make the child conscious of the birth of one or more habits. The assignment should provide the opportunity for the necessary ‘attentive repetition’. Curiosity and feeling, two strong allies, should be aroused.

The following classroom procedure is suggestive, only:

  1. Distribute the assignment;
  2. Give the children time to read it through;
  3. Ask certain general questions; for example: what is the big thing that we shall do this month? Do you know anything about this subject, or have you had similar experience? How does this help you to understand? Read the paragraphs for the first week. How many of you now know just what to do and need no further help from me? Stay here for discussion if you wish. Go to the back of the room to work, or to the library, or to the study hall, if you prefer. Yes, it will be wiser to stay here, perhaps.
  4. Proceed with the following directions: a) read: sit back when you have finished. What picture is in your mind? b) Read: get the books or other tools that you may need.
  5. So continue until a small unit of work has been prepared under watchful and intelligent observation, with individual help given whenever needed.
  6. What are the big things? Write these on the board as given by the children, helping them to arrange them in a logical order, with space between the main items. Such questions as the following may be asked; a) How shall we connect this peak with the next? Fill in the board line. B) Close your eyes. Do you see these peaks? Think them slowly. C) Close your eyes again. Do you see what comes between so and so? D) How much more of this assignment can you do before we meet again?
  7. It is sometimes convenient and possible for each pupil to sign up for this on a 3 x 5 card. If this device is used, then keep the records, giving them out at the next meeting, asking how many have accomplished as much as they hoped to do.
  8. Help the children to give you again the peaks or high lights and to fill in the blackboard symbols of the picture.

So are born justifiable confidence, right habits of thought-getting from reading, and the ‘focalization of consciousness’ on the right habits of study. But birth is not enough; the infant must be carefully fed and cared for.

Every child should be held rigidly responsible for doing whatever is outlined for him to do in the assignment. He may be permitted to do it in his own time at his own rate of speed, but he must feel the responsibility for doing it thoroughly and accurately.

Before the month is over, the children should have learned, more of less unconsciously, depending upon their age and abilities, the law of association of ideas and the advantage of the recall, and should have gotten into the habit of stopping to make frequent thought summaries in the midst of their reading, and little reviews at the end of each unit of work. Even if they have gotten little else, much time will be saved in the long run by this slow conscious acquirement of facility in the use of tools and in right habits of work.

It is our experience that this preliminary ‘how-to-study month’ with supervision of the work, is a worthwhile investment for all grades, every term. For freshman, it is an imperative necessity, and, probably, should be continued for two, three, of even four months, varying with the subject, the teacher, and the children.

 

Wat zien we hiervan terug op onze daltonscholen in Nederland?

Op onze Nederlandse daltonscholen worden diverse leeswijzers, stappenplannen en overzichten met afspraken gehanteerd om kinderen structuur/kaders te bieden van waaruit ze zelfstandig kunnen werken. Zoals hoe je werkt met taken, in de klas, op de gang, hoe stoor je anderen niet, wanneer mag je wat wel en niet, hoe kijk je na etc. Tijdens instructies kan expliciet instructie gegeven worden over een bepaalde aanpak. Verschillende daltonscholen werken hiervoor met de iSelf-aanpak, ontwikkelt vanuit de lectoraten Vernieuwend Onderwijs (Saxion) en Vernieuwingsonderwijs (Thomas More).

Aan het begin van het schooljaar worden regels en afspraken met elkaar opgesteld om te bepalen hoe we ervoor kunnen zorgen dat het een fijn schooljaar gaat worden. In deze Gouden Weken wordt de nadruk gelegd op de groepsvorming en hoe je bijvoorbeeld met elkaar kunt samenwerken. Zo’n periode is er ook na de kerstvakantie (Zilveren Weken) en de meivakantie (Bronzen Weken). Voor meer informatie en het opdoen van ideeën: Gouden, Zilveren en Bronzen Weken (padlet.com)  Wanneer een leerling nieuw op school is worden deze kinderen gekoppeld aan een maatje. Aan de nieuwe leerlingen wordt dan uitgelegd hoe alles werkt op school en waar ze wat kunnen vinden.

Kinderen op een daltonschool maken kennis met het daltononderwijs en de kernwaarden. Zo leren zij bijvoorbeeld hoe ze kunnen reflecteren op hun werk. Hiervoor worden diverse middelen ingezet, zoals doelenbladen en andere reflectiemiddelen. Belangrijk daarbij is voornamelijk het in gesprek gaan met kinderen. Sinds september 2023 kunnen scholen gebruik maken van de online leeromgeving Expeditie Dalton, waarbij kinderen op zoek kunnen gaan naar het daltononderwijs, naar de kernwaarden en daarbij nadenken over wat zij zelf fijn vinden werken. Hoe werk je samen? Wat doe je wel samen en wat niet? Ook bij Expeditie Dalton zijn diverse middelen/materialen te vinden die ingezet worden op daltonscholen, zoals coöperatieve werkvormen en diverse reflectievormen. Meer weten? https://www.expeditiedalton.nl/

Wat weten we vanuit de wetenschap?

De onderwijspedagoog Langeveld stelde dat de zelfverantwoordelijke zelfbepaling het einddoel is van de opvoeding. In zekere zin is het dus de taak van de opvoeder om zichzelf overbodig te maken. Op zijn ‘montessoriaans’ gezegd, de opvoeder dient de opvoedeling te helpen om het zelf te doen. Leren om het zelf te doen vereist inzicht in het proces. In de uiteenzetting hierboven, van hoe het schoolteam in Philadelphia werkt met assignments, is mooi te zien hoe al zo’n honderd jaar geleden getracht wordt dit inzicht te bieden. In de loop van de twintigste eeuw is dit idee, van inzicht bieden in het leren zelf, doorontwikkeld en in de psychologie zijn concepten ontstaan als metacognitie. Onderwijs draait vandaag de dag allang niet meer enkel om het leren. Het gaat evengoed om het leren leren.

Er zijn tal van aanpakken die zich specifiek richten op het beter worden in leren. Over het algemeen wordt gesteld dat metacognitieve kennis en regulatie nodig zijn (zie Tay et al., 2020). Bij metacognitieve kennis gaat het om inzicht in de taak, inzicht in strategieën om te inzetten, en inzicht in jezelf als leerder. Bij regulatie gaat het vervolgens om de toepassing van metacognitieve kennis tijdens leren en dit resulteert in het plannen van het leren, het monitoren ervan en het evalueren ervan.

De ultieme leerder is dus in staat om direct te zien wat voor soort taak deze dient te volbrengen en heeft meteen scherp welke (leer)strategieën effectief zijn en welke valkuilen vermeden moeten worden. Bovendien kent de leerder zichzelf; zijn sterke kanten en hoe deze in te zetten. Op grond van deze kennis ontwikkelt de leerder vlot een ambitieus, realistisch plan en definieert mijlpalen op weg naar het eindresultaat. Tijdens het leren worden vorderingen nauwgezet in de gaten gehouden, waarbij het niet enkel gaat om de monitoring van strategieën en kennis. Ook de emoties, motivaties en attitudes ten opzichte van het leren worden gevolgd. Steeds wordt gezocht naar het verbeteren van de werkwijze, om een zo goed mogelijk eindresultaat te behalen. Wanneer de taak is volbracht, kijkt de leerder terug op het proces en stelt voor zichzelf eventuele leerlessen voor een volgende leertaak vast. Deze ervaring voedt vervolgens weer de meta-cognitieve kennis (Muijs & Bokhove, 2020; Tay et al., 2020).

Niet iedere leerling beschikt automatisch over de benodigde metacognitieve kennis en regulatie om leertaken succesvol aan te pakken. Het idee is wel dat iedere leerling hierin beter kan worden en het aanleren ervan daartoe bijdraagt. Bovendien wordt verondersteld dat het aanleren van metacognitie significant bijdraagt aan de leerprestaties van leerlingen. De redenering hierachter is tamelijk logisch: beter worden in leren zal in meer leren resulteren. Is dat echter ook het geval? Muijs en Bokhove (2020) hebben enkele jaren geleden het onderzoek hiernaar geïntegreerd. De conclusie is dat de inzet van metacognitieve strategieën kan resulteren in 7 maanden extra leerwinst! Dat is dus een behoorlijk groot effect en dus is het de moeite waard.

Zoals altijd echter, geldt dat de effecten sterk afhankelijk zijn van wat er precies wordt aangeleerd en hoe dit in het leren wordt geïntegreerd. De Education Endownment Foundation heeft handzame evidence informed tools ontwikkeld op het gebied van metacognitie en regulatie voor de onderwijspraktijk. Prachtige middelen waarvan we als daltononderwijs kunnen profiteren, bijvoorbeeld door ze in de taken te integreren. Scan de QR code om een kijkje te nemen.

Literatuur

Members of the Faculty of the South Philadelphia High School (1926). Education for Responsibility. The Dalton Laboratory Plan in a Secondary School. New York: The MacMillan Company.

Muijs, D., Bokhove, C. (2020). Metacognition and SelfRegulation: Evidence Review. London: Education Endowment Foundation

Tay, L. Y., Chong, S. K., Ho, C. F., & Aiyoob, T. B. (2020). A Review of Metacognition: Implications for Teaching and Learning (NIE Working Paper Series No. 17). Singapore: National Institute of Education.

Deel deze pagina

Uitgelicht