Het toepassen van onze kernwaarden in een voor de leerkracht en leerling vertrouwensrelatie zou automatisch moeten leiden tot adaptief onderwijs. Niet te verwarren met passend onderwijs dat in de “Weer Samen Naar School” gedachte tot lange termijn adaptatie van alle leerlingen binnen de basisschool. Deze vorm van passend onderwijs is in wezen knellend te noemen en heeft in heel veel groepen gezorgd voor onveilige situaties voor alle leerlingen in die groep. Met name leerlingen met stevige gedragsstoornissen hebben geleid tot onwerkbare situaties voor leerkrachten en medeleerlingen. De zorg die voor deze leerlingen nodig is kan onder de huidige financiële en formatieve omstandigheden niet adequaat geboden worden. Het speciaal (basis) onderwijs is ook door toedoen van het leerkrachtentekort groeiende, hetgeen weer tot knellende situaties leidt in datzelfde speciaal (basis) onderwijs door een nog groter tekort aan capabele leerkrachten.
Adaptiviteit in de betekenis van het aanvoelen van de leer- en ontwikkelbehoefte van je individuele leerling is de kurk waar het meesterschap van de leerkracht op drijft. Weten wat op korte termijn je leerling verder brengt moet je als leerkracht kunnen aanvoelen. Dit fingerspitzengefühl onderscheidt de betere leerkracht van de gemiddelde. Op deze wijze een kind leren “lezen” is niet zo goed wetenschappelijk te onderzoeken, het is dus niet evidence based. Is deze attitude aan te leren? Ik betwijfel het. Volgens mij heeft het heel sterk te maken met je eigen zijn dat door vallen en opstaan, opvoeding en gevoel van zorg voor de ander is ontwikkeld. Zien en gezien worden, waarderen en respecteren, zorgen voor en leren hulp te accepteren zijn voor mij ingrediënten voor een adaptieve houding. Toch weet een ieder zich wel die leerkracht of docent te herinneren die de juiste snaren bij je wist te raken. Ik herinner mij meester van de Poel van de lagere school en wiskundedocent meneer Lübke die er voor gezorgd hebben dat ik het onderwijs ging omarmen en leerde didactisch geduldig te blijven. Ik ben er van overtuigd dat ik vanuit hun voorbeeldfunctie een “begrijpende” leerkracht ben geworden. Toch twee voorbeelden die mij mede adaptief hebben gevormd. Reden voor onderzoek?
Adaptiviteit is voor mij niet zozeer een nieuwe kernwaarde, maar is meer de uiting van de daltonkernwaarden zoals we die kennen en omarmen. Adaptiviteit is ook iets dat blijft groeien zolang je je leerlingen in je hart sluit en je het vermogen blijft houden om als iets niet lukt de oorzaak bij jezelf te blijven zoeken. Als je deze kwaliteiten veronachtzaamd ligt verzuring op de loer en wordt het lesgeven afstandelijker en daardoor minder adaptief.
Willem Wagenaar
voorzitter
Deel deze pagina
Uitgelicht
