Pretpedagogiek

Ik las onlangs de term pretpedagogiek. De term kwam in 2019 uit de koker van de Belgische politicus Bart de Wever. De Duitse variant van de term pretpedagogiek is al gemunt in 2003 door Albert Wunch, een pedagoog, die noemde het Spaβpädagogik.

De facebookpost (https://www.facebook.com/share/16dozfbyRZ/?mibextid=wwXIfr) - ja, ook ik scroll en mijn tijdlijn wordt door het algoritme volgestouwd met allerhande onderwijsmeningen- waar ik over deze termen las, was van een mij verder onbekende Belgische journalist Frank D’hanis. Hij ging in de post in op de ideeënwereld achter die twee termen. Dat het geen neutrale, wetenschappelijke termen in een gedegen onderwijspedagogische onderzoeksomgeving zijn, maar volksmennende, socio-economisch diskwalificerende sneren naar zowel het onderwijs als de kinderen die zogenaamd door dit soort ‘knuffelpedagogie’ bandeloos, disciplinearm en zonder enige vorm van degelijke kennis uit het onderwijs de maatschappij inkomen. 

Ik ging hier ongelofelijk op aan…. Ken je dat? Dat je zit te lezen en direct boos wordt, niet op de schrijver, maar vanwege de herkenning van de woede die achter die herkenning schuilgaat. Dat je het zo met iemand eens bent, omdat diegene verwoordt waar je zelf al lang naar zoekt. Knap van het algoritme, dat ook mij, pedagogische deugneus met daltonhart, een artikel voorzet dat mijn woede aan zet. Want daar drijft het social media bedrijf op. Op woede. 

Frank D’hanis heeft echt een mooie reactie gegeven op de politiek gemotiveerde, maar onderwijskundige onzin die in zijn ogen over het Belgische onderwijs wordt uitgestort. Door de politiek zelf, maar ook door een deel van de maatschappij. Hoeveel lezen we ook in Nederland weer mensen (meest aan de zijlijn) roepen:  ‘Gewoon weer’ discipline, ‘gewoon weer’ expliciet en direct klassikaal uitleggen, ‘gewoon weer’ armen over elkaar en braaf ‘gewoon weer’ luisteren en doen wat je gezegd wordt. En doe je het niet: de roe!

Als een antwoord ‘gewoon weer’ bevat, is het een antwoord dat de complexiteit van de werkelijkheid negeert en dus nooit een antwoord kan zijn op een echt probleem. Een echt probleem heeft geen simpele oplossing, dan was het namelijk al nooit een probleem geworden. Ja, er zijn zat problemen in het onderwijs en ook de Onderwijsinspectie toont ons elk jaar weer dat er van alles beter kan. Maar zoals D’hanis schrijft: “Het is nochtans een intussen triviaal geworden waarheid van de motivationele psychologie dat belonen, positief bekrachtigen, beter werkt dan straffen. Elke leerkracht weet weliswaar dat er soms ook een grens moet gesteld worden. En volgens mij zijn die grenzen er ook gewoon op elke school. Maar dat wil niet zeggen dat een beleid helemaal geankerd moet zijn op discipline en straffen.”

En dan zijn wij gelukkig Dalton. Als wij met onze daltonmensen genoeg geld, tijd en autonomie krijgen om onze leerlingen en onszelf in een daltongemeenschap te wagen aan een leven vol lef, dan is dat niet ‘gewoon maar’ Dalton, maar dan is dat een ingewikkelde, mooie, allesomvattende way of living. Zo. Ik heb het van me afgeschreven. Als u het van u af leest, hebben we allemaal een fijne vakantie. ‘Gewoon maar’ even van genieten!

Elvira van den Hoek