Op bezoek bij The Dalton School in New York

Lessen uit de school van Helen Parkhurst

Liesbeth Pennings-de Vet *)

Afgelopen januari ging een langgekoesterde wens in vervulling: een werkbezoek aan de oorspronkelijke Dalton School in New York, opgericht door Helen Parkhurst zelf in 1919. Samen met mijn conrector Jacqueline den Ouden, die aan de wieg stond van onze daltonschool in Hoofddorp, reisde ik af om te leren van het onderwijs op deze iconische school en om ons internationale leernetwerk aan te halen met het oog op toekomstige samenwerking of uitwisseling. Goed voorbereid en vol verwachting vertrokken we met een lijst aan leervragen naar een winters New York.

De Dalton School is een privéschool die onderwijs aanbiedt van ‘kindergarten’ (kleuterschool) tot en met ‘twelfth grade’ (het examenjaar van de high school). De school is opgedeeld in drie verschillende programma's: het First Program (Little Dalton), de Middle School en de High School. De school beschikt over twee gebouwen vlak bij elkaar in de Upper East Side, de chique wijk van New York, en ligt in de nabijheid van beroemde musea zoals het Guggenheim en het Met. Zoals te verwachten is van een privéschool, moeten ouders een aanzienlijk bedrag per leerling per jaar betalen, hoewel dat in de Verenigde Staten geen uitzondering is. De Dalton School heeft de afgelopen jaren echter hard gewerkt aan een diverser en inclusiever toelatingsbeleid, zodat ook minder bedeelde leerlingen via beurzen toegang hebben tot het onderwijs.

Op 22 januari vertrokken we vroeg met typisch Hollandse souvenirs naar de Dalton High School in de Upper East Side. We werden daar allerhartelijkst ontvangen door Charles Forster Stewert, science en computer docent en Assistant Director for Operations van de High School, en Elisabeth ‘Babby’ Krents, alumna van de Dalton School en directeur van The Parkhurst Institute (HPI). Via HPI’s professionaliseringsprogramma voor docenten en samenwerkingen met internationale daltonscholen, versterkt The Dalton School leraren in hun vakmanschap door hen opnieuw te verbinden met de nalatenschap en pedagogie van Helen Parkhurst.

Wij kregen een ontbijt aangeboden van Amerikaanse donuts in het voormalig kantoor van Helen Parkhurst. Het was een bijzonder moment om daar te mogen zijn, een plek die zo rijk is aan geschiedenis. De kamer was prachtig, met fijn afgewerkt houtwerk en zelfs een open haard die het een warme en uitnodigende sfeer gaf. Het voelde alsof we even terug in de tijd stapten, een onvergetelijke ervaring. Terwijl we genoten van ons ontbijt, maakten we nader kennis met elkaar en bespraken we het drukke programma van de dag.

Bingo!

Achterop ons dagprogramma was een Dalton Visitor Assignment afgedrukt, in de vorm van een Bingo-kaart, inclusief reflectievragen (zie afbeelding hieronder). Dit was een leuke en creatieve manier om ons meteen te betrekken bij het daltononderwijs. Het was niet alleen een informele manier om het onderwijs te ervaren, maar ook een mooi voorbeeld van de filosofie ‘practice what you preach’. De Bingo-kaart versterkte het idee van zelfreflectie en actieve betrokkenheid en bracht ons direct in de gelegenheid om na te denken over wat we zouden leren en ervaren tijdens ons bezoek.

‘How does it relate to the Dalton Plan?’

Ons eerste programmapunt was een uur durende rondleiding met een leerling van de school, de 12^th grader Jacob Buller. Jacob maakte deel uit van de leerlingenraad (‘student government’) van de school. Het was duidelijk dat hij ervaring had met het rondleiden van bezoekers en hij had zichtbaar plezier in zijn taak. De school, die sinds 1919 bestaat, is in de loop der jaren flink uitgebreid. Op dit moment telt de school 1370 leerlingen en 340 medewerkers. Het viel ons direct op dat de school het boek van Helen Parkhurst, The Education of a Dalton Plan uit 1922, als leidraad hanteert voor het onderwijs. Uit gesprekken blijkt dat de school zich bij elke onderwijsvraag afvraagt: ‘how does it relate to the Dalton Plan?’ De dagindeling is bijvoorbeeld gebaseerd op het oorspronkelijke plan, maar ook het boek zelf is bijna in elke ruimte aanwezig. Het motto van de school is nog steeds ‘Go Forwarth Unafraid’ en dat is overal impliciet én expliciet terug te vinden.

Het Dalton Plan creëert een dynamisch kader voor gepersonaliseerd en samenwerkend leren en bestaat uit drie onderdelen: ‘House’, ‘Assignment’ en ‘Lab’.

‘House’ is een dagelijks moment waarop leerlingen samenkomen in een vaste groep (te vergelijken met onze mentorgroepen) om ervaringen, perspectieven en passies te delen. Hier ontstaan sterke, persoonlijke relaties met de ‘House Advisors’ (mentor/coach) en er is ruimte voor thema’s die bijdragen aan een hechte en ondersteunende gemeenschap.

‘Assignment’ (bij ons de Taak) geeft vorm aan de leerervaring in de klas door leerlingen te begeleiden in een gestructureerde leerroute. Een ‘Assignment’ beslaat doorgaans vier tot zes weken en biedt leerlingen de vrijheid om onderwerpen op hun eigen manier te verkennen. Ze krijgen daarbij de ruimte om hun begrip op uiteenlopende manieren te laten zien. De ‘Assignment’ fungeert als zowel startpunt als routekaart voor verdieping in de leerstof. In The Dalton School vormt de ‘Assignment’ een kernonderdeel van de didactiek. Het is een document dat leerlingen introduceert in nieuwe onderwerpen binnen het curriculum en leerpaden, taken en verantwoordelijkheden uiteenzet. Zo kunnen leerlingen hun leerproces persoonlijk vormgeven, terwijl ze tegelijkertijd essentiële vaardigheden ontwikkelen zoals plannen, organiseren en zelfstandig werken. Dit draagt niet alleen bij aan hun inhoudelijke kennis, maar ook aan hun cognitieve ontwikkeling. De ‘Assignments’ die wij hebben gezien, lijken meer op wat wij ‘de hele taak eerst’ noemen.

‘Lab’ is een vast moment op de dag voor één-op-één- of kleinschalige groepssessies met docenten. In de onderbouw worden ‘Labs’ vaak door docenten geïnitieerd om extra ondersteuning te bieden of verdieping aan te moedigen. In de bovenbouw plannen leerlingen zelf ‘Labs’ in om lastige onderwerpen door te nemen, een paper te bespreken, zich voor te bereiden op een toets, of een nieuw project te starten. Door ‘House’, ‘Assignment’ en ‘Lab’ krijgen leerlingen dagelijks de kans om hun leerproces actief vorm te geven, samen te werken en te groeien in zelfvertrouwen en zelfsturing. Dit was duidelijk te zien tijdens onze rondleiding.

Wat direct opviel, is de ontspannen sfeer op de school. Wij bezochten tijdens de rondleiding ook een ‘House’-bijeenkomst in de bibliotheek, waar de leerlingen zich duidelijk thuis voelden. Het woord ‘house’ deed de setting eer aan. Ondanks de grootte van de school lijkt er een informele, open sfeer te heersen, waar leerlingen zich vrij voelen om te communiceren en hun eigen leerproces te beheren.

Een belangrijke kanttekening is dat het onderwijs in Nederland natuurlijk verschilt van dat in de Verenigde Staten. Amerikaanse privé-scholen, waaronder The Dalton School, hebben geen centrale eindexamens zoals wij die kennen. Dit geeft hen aanzienlijk meer vrijheid bij het vormgeven van het curriculum. Die flexibiliteit is duidelijk zichtbaar binnen The Dalton School, waar leerlingen tot en met High School een breed curriculum volgen en zich pas later specialiseren.

De school hanteert een ‘High School Course Catalog’, waarin leerlingen kunnen kiezen uit een groot aanbod aan vakken op uiteenlopende gebieden, zoals kunst, taal, geschiedenis, natuurwetenschappen en wiskunde. Wat opvalt, is de inhoudelijke diepgang van de ‘courses’ en het hoge academische niveau. Leerlingen worden uitgedaagd om kritisch te denken en zich echt te verdiepen in hun vakken. De school beschikt ook over aanzienlijk meer middelen, wat natuurlijk ook een verschil maakt in de mogelijkheden die zij kunnen bieden.

Toch mogen deze verschillen ons niet weerhouden om inspiratie op te doen en deze om te zetten naar de Nederlandse praktijk. Hoewel ons onderwijssysteem meer vaste kaders kent, biedt het daltononderwijs ook hier voldoende ruimte om elementen van deze aanpak te integreren en zo ons onderwijs verder te verrijken.

Dat de daltonaanpak aansluit bij de behoeften van leerlingen, werd nog eens bevestigd tijdens ons gesprek met een panel van vier leerlingen. Stuk voor stuk waren ze open, enthousiast en bovenal nieuwsgierig: niet alleen naar ons, maar ook naar Nederland en hoe het onderwijs daar is ingericht. Wat de leerlingen het meest aanspreekt aan hun school, is het brede curriculum en de vrijheid om hun eigen keuzes te maken. Ze waarderen de mogelijkheid om vakken te kiezen die echt bij hun interesses en ambities passen. Daarnaast wordt de ‘Lab’-tijd unaniem als een van de waardevolste aspecten van het daltononderwijs genoemd. De extra één-op-één-tijd met docenten biedt niet alleen de kans om lastige stof beter te begrijpen, maar zorgt er ook voor dat leerlingen en docenten elkaar beter leren kennen. Dit versterkt de onderlinge band en creëert een omgeving waarin leerlingen zich gehoord en ondersteund voelen.

“The school as a community”

In Education on the Dalton Plan beschrijft Helen Parkhurst dat het doel van het Daltonplan een synthetisch doel is: “It suggests a simple and economic way by means of which the school as a whole can function as a community.” Daarmee bedoelt zij dat het Daltonplan verschillende onderwijsdoelen samenbrengt tot één samenhangend geheel. Het gaat niet alleen om kennisoverdracht, maar ook om persoonlijke ontwikkeling, samenwerking en het ervaren van de school als gemeenschap. Die visie is nog altijd duidelijk zichtbaar in de praktijk. Elke leerling maakt bijvoorbeeld deel uit van een ‘House’, wat het gevoel van verbondenheid en veiligheid versterkt. Binnen het ‘House’ heerst een informele en persoonlijke sfeer, die bijdraagt aan saamhorigheid. Daarnaast zijn er tal van (extracurriculaire) activiteiten waaraan leerlingen kunnen deelnemen, zoals ‘Student Government’, ‘Wellness Wednesday’, zang, dans, toneel, sportteams (met de Dalton-Tiger als logo), creatieve clubs en uiteenlopende projecten. Ook is er een programma voor maatschappelijke betrokkenheid, dat zich richt op burgerschapsvorming en dienstbaar leren in en met de lokale gemeenschap. Tijdens hun schoolloopbaan nemen leerlingen deel aan projecten die zinvolle actie combineren met reflectie en leren: zowel voorafgaand aan als tijdens hun inzet.

Ik realiseer me nu des te meer dat al deze elementen eraan bijdragen dat leerlingen zich onderdeel voelen van een grotere gemeenschap, wat hun leerplezier vergroot en zorgt voor een sterk gevoel van verbondenheid en zingeving. Dat zie ik ook terug op onze eigen school, bijvoorbeeld bij retorica, de toneelgroep en ons programma ‘Dalton Doet Goed’. Het is waardevol om dat vast te houden en, waar mogelijk, verder uit te breiden.

‘Not progressive, not conservative, but thoughtfull on AI’

We bezochten ook John Neiers, hoofd van het ‘New Lab for Teaching and Learning’ (NLTL), een innovatief centrum dat technologie, creativiteit en samenwerking verbindt, geïnspireerd op het Daltonplan. Leerlingen, docenten en medewerkers ontwikkelen er samen nieuwe lesvormen, ondersteunen datagestuurd werken en verkennen hoe technologie het onderwijs van de toekomst kan versterken.

Belangrijke thema’s zijn onder meer de impact van kunstmatige intelligentie op het leerproces, software ter ondersteuning van constructivistisch leren en een krachtig leerbeheerssysteem. Ook is er aandacht voor vakoverstijgende samenwerking en het betrekken van ouders bij gezond digitaal gedrag.

John verwoordde de visie van de school op AI treffend: “We are not progressive and we are not conservative, we are thoughtful on AI.” Een houding die naadloos aansluit bij het daltongedachtegoed.

Inmiddels heeft John een tegenbezoek aan onze school gebracht, tijdens een verblijf in Nederland voor een congres. Die afspraak maakten we al tijdens ons bezoek aan New York. Hakan Basekin (onze ICT-coördinator) en René Berends (daltononderzoeker van het lectoraat van Saxion hogeschool) sloten aan bij het gesprek. John was onder de indruk van ons gebouw en de sfeer; zelfs zonder leerlingen (het was 5 mei) voelde hij dezelfde energie als op zijn eigen school.

Tijdens John's bezoek aan Hoofddorp wisselden we ervaringen uit over gepersonaliseerd leren, zoals de manier waarop in New York met een zorgvuldig opgebouwde roosterstructuur wordt gewerkt. Ook spraken we over een initiatief dat daar in ontwikkeling is: een ‘Generative AI Acceptable Use Menu’, geïnspireerd op de principes van het daltononderwijs. Wij kregen alvast een concept te zien en raakten geïnspireerd om ook bij ons een vergelijkbaar AI-kader te ontwikkelen.

Verder experimenteert The Dalton School met een eigen chatbot op basis van ChatGPT, toepasselijk ‘Ask Helen’ genoemd, als eerbetoon aan Helen Parkhurst.

We stelden de vraag: “Wat zou Parkhurst van AI vinden?” Het antwoord luidde: “The AI policy holds promise if – and only if – it serves the learner, not the system. If it strengthens curiosity, responsibility, and collaboration, then let it flourish. But if it dulls the edge of inquiry or narrows the learner’s world, it must be reimagined.”
Parkhurst zou AI niet vrezen, maar wel eisen dat het gebruikt wordt om het denken te bevrijden, niet om het te beperken. Een treffend en inspirerend antwoord, volledig in lijn met haar visie en de kern van het daltononderwijs.

Zowel het bezoek aan New York, als het tegenbezoek van John Neiers aan Nederland, was waardevol en inspirerend. Beide scholen zien volop kansen voor een duurzame samenwerking en verdere uitwisseling. Wordt vervolgd!

Mooie uitspraken die ik meeneem:

‘It's about learning, it’s not about grading’

‘De kwaliteit van ons onderwijs hangt af van de kwaliteit van de taak’

Over AI: ‘We are not progressive and we are not conservative, we are thoughtfull on AI’

En vraag je altijd af: ‘How does it relate to the Dalton Plan?’

*) Liesbeth Pennings-de Vet is rector Haarlemmermeer Lyceum Dalton te Hoofddorp.

Pennings-de Vet, L. (2025). Op bezoek bij The Dalton School in New York. Lessen uit de school van Helen Parkhurst. DV13(21).