Ontwikkelingen in het daltononderwijs

Verslag van het Daltoncafé van 22-9-2025

René Berends

Op 22 september jl. stond het Daltoncafé in het teken van ‘bijpraten over ontwikkelingen’. Vera Otten-Binnerts en Marja Out, bestuursleden van de NDV en René Berends, onderzoeker van het lectoraat Vernieuwend Onderwijs van Saxion hogeschool, praatten de deelnemers in het café bij over nieuwe ontwikkelingen. Aan het eind werd ook het nieuw verschenen Daltonvisie-spel gepresenteerd.

Helaas was de link voor deelname aan het café niet naar de oude, noitaire cafébezoekers gestuurd, waardoor de opkomst helaas wat tegenviel. Er waren 16 personen die aan het café deelnamen.

In dit artikel een overzicht van de ontwikkelingen die genoemd zijn.

Bestuur

Vera vertelde allereerst over ontwikkelingen in het bestuur.

Met een aantal nieuw aangestelde bestuursleden wordt er ook over de visie op dalton en de wijze waarop het bestuur de vereniging wil besturen, gesproken. Vera tipte daarover in haar presentatie aan dat het bestuur een waardengericht bestuur wil zijn en we samen een waardengerichte organisatie zijn. Daarbij wil het bestuur de kwaliteit van daltononderwijs bewaken en kennisdeling en communicatie binnen de gehele daltonfamilie faciliteren.

Zoals iedereen inmiddels wel gezien heeft, is er een start gemaakt met de vernieuwing van de website van de NDV (www.dalton.nl). Ook is de vereniging actief op verschillende socials: op LinkedIn, Instagram en Facebook. Omdat de communicatie via deze digitale media te verbeteren voeren twee bestuursleden de opdracht uit om een communicatieplan te maken. Het gaat daarbij onder meer om het uitbouwen van de website, zodat vooral onze eigen leden bijvoorbeeld voor scholingen de juiste informatie kunnen vinden. Ook het archiveren van materialen is daarbij een belangrijk punt.

Podcasts

Mooi is het dat Natasja Geise voor de NDV weer nieuwe podcasts over daltononderwijs gaat maken. Die taak heeft ze overgenomen van Rudger Minnee. De eerste podcast die opgenomen is, gaat over 100 jaar dalton in Nederland.

https://app.springcast.fm/18804/100-jaar-dalton-nederland

De Staat van het vernieuwingsonderwijs

Het afgelopen jaar heeft de NDV bijgedragen aan de Staat van het Vernieuwingsonderwijs. Samen met de andere traditionele vernieuwers is een week voordat de Inspectie haar staat presenteerde, onze eigen staat gepresenteerd. De publicatie is door onze eigen bestuursleden Marja Out en Elvira van den Hoek aangeboden aan de Inspectie. Ook het komend jaar zal er weer een nieuwe Staat gepubliceerd worden. Verheugend daarbij is dat de Inspectie nu wel genegen is om met ons mee te denken. De nieuwe Staat zal ook wat meer verdieping geven op een thema als ‘inclusiviteit’.

De Kletspot

Het afgelopen jaar hebben de daltonopleiders van DNO de Dalton Kletspot ontwikkeld, als een middel om met collega’s in gesprek te gaan over daltononderwijs.

https://www.leonon.nl/book/CUSTDALTONKLETSPOT-kletspot.html

Klapboekjes met werkvormen

Bij de uitgever van daltonboeken en -middelen (Leonon) zijn het afgelopen jaar twee ‘klapboekjes’ verschenen in de lijn van Expeditie Dalton. Daarin zijn praktische werkvormen beschreven voor reflectie en het samenwerken en samenwerkend leren.

https://www.expeditiedalton.nl

Expeditie Dalton

Zoals vermoedelijk bekend is het kinderboek over daltononderwijs Expeditie Dalton omgebouwd tot een online omgeving. In DaltonVisie is voor de zomer een mooi artikel verschenen over de wijze waarop deze omgeving geïmplementeerd is op een daltonbasisschool.

Omdat er veel vraag is naar een goede implementatie en een goed gebruik van de online omgeving, worden er een drietal online inspiratiesessies gehouden: donderdag 6 november (15.30-16.30), maandag 2 februari 2026 (15.30-16.30) en dinsdag 21 april (15.30-16.30).

https://www.expeditiedalton.nl/inspiratiesessies

DaltonVisie

Dan is er natuurlijk ook het nodige geschreven in ons online tijdschrift: DaltonVisie. Een paar artikelen vallen daarbij bijzonder op. Een prachtig interview met Arash Mortezavy: 15 jaar geleden als vluchteling naar Nederland gekomen en nu leraar van het jaar op een daltonschool. Bijzonder is ook dat op het Stanislas Dalton in Delft eigen daltoncafés georganiseerd worden.

Twee artikelen van Vera Otten-Binnerts completeren de vijf artikelen over haar onderzoek in het lectoraat over de ‘goede’ daltonschool. Deze vijf artikelen zullen binnenkort samen als brochure beschikbaar komen op dalton.nl.

Het is overigens altijd plezierig als leden van de vereniging ideeën inbrengen voor artikelen. Mail svp je ideeën aan het secretariaat. Dan neemt de redactie contact met je op.

De komende maanden zal de redactie ook werken aan een nieuw themanummer van DaltonVisie. Het thema zal zijn ‘agency’. Kinderen willen voor het ‘echie’; ze willen ertoe doen. Een mooi daltonthema!

Publicaties

Afgelopen zomer is er gewerkt aan de verbeterde tweede druk van Dalton: LEF VO. Dit boek, dat in november vorig jaar verscheen, heeft dus nu al een tweede druk. Geweldig dat het zoveel belangstelling krijgt.

In de zomer is ook gewerkt aan een eigen uitgave van Education on the Dalton Plan. Dit boek uit 1922 van Helen Parkhurst is moeilijk te verkrijgen. Daarom wordt het nu door de NDV zelf uitgegeven. René Berends heeft een inleiding bij het boek geschreven en er is besloten om het boek niet te vertalen, maar in de Engelse versie van Parkhurst zelf uit te geven. Het vertalen van het boek zou namelijk te veel problemen opleveren, omdat begrippen in het Engels toch een andere betekenis hebben. Denk maar aan woorden als ‘assignment’ en ‘laboratory’. Met de vertaling ‘taak’ en ’vaklokaal’ doen we de betekenis echt te kort. Het boek komt zowel voor de buitenlandse als de binnenlandse markt uit in een gebonden en niet-gebonden versie. De planning is dat het boek voor het nieuwe kalenderjaar beschikbaar komt.

Onderzoek

Op Thomas More is Brigitte Witmus met collega’s onderzoek aan het uitvoeren naar de wijze waarop Nederlandse daltonscholen, zowel in het po als in het vo, vormgeven aan de ‘daltontaak’ (‘assignments’). De voorlopige conclusies lijken te wijzen in de richting van een achttal dimensies die onderscheiden kunnen worden aan de taak, die we kunnen gaan gebruiken bij het beslissen over hoe we op scholen zelf onze taken vorm gaan geven.

Vera geeft aan dat er ook nieuw onderzoek gestart zal worden naar ‘de stem van het kind’. Daarbij is er ook aandacht voor de interviews die Parkhurst zelf met kinderen hield.

Netwerken

Op 29 oktober a.s. is er ook een Dalton International Café. Mocht je ’s morgens om 9.00 uur aan willen schuiven bij collega’s van over de hele wereld, dan ben je van harte welkom. Je kunt je aanmelden bij Agata Röhner: agata.rohner@kpnmail.nl.

Begin oktober is er de 24-uurs conferentie van het VO, waarbij onder meer over het daltonuur gesproken wordt.

En in de verschillende regio’s worden bijeenkomsten gehouden. Zo spreekt de DON over dalton en het jonge kind en Midden Nederland over Dalton & Innovatie. Check de websites van de regio’s voor aanvullende informatie.

DaltonVisieSpel

Tot slot werd kort het DaltonVisieSpel geïntroduceerd dat Anne Nohl-Overpelt van Dalton College Voorburg, Saskia Franken-de Zoete en Floor van Lieshout van Erasmuscollege Zoetermeer ontwikkeld hebben, in samenwerking met Jody van den Berg en Vera Otten-Binnerts.

Het spel is ontwikkeld voor een gezamenlijke scholing voor het daltoncertificaat van daltondocenten VO en heeft als doel kennis te maken met dalton, als ook na te denken over en het verwoorden van ppersoonlijke visies op daltononderwijs.

Het spel kost € 29,95 en is te bestellen bij leonon.nl.

Het daltoncafé

De daltonvereniging organiseert al sinds 2020 periodiek een online-Daltoncafé. De organisatie ligt in handen van de bestuursleden Vera Otten-Binnerts, Marja Out. René Berends verzorgt steeds het verslag.

Bewaar de link naar het café op je computer. Die is altijd hetzelfde.

Het volgende online-café is op 17 november 2025. Het zal dan gaan over ‘daltontijd’, met aandacht voor thema’s als het daltonuur in het voortgezet onderwijs en de gedachte ‘alle tijd is daltontijd’.

Daarna worden daltoncafés gehouden op:

19 januari 2026

1 april 2026 (live!)

11 mei 2026

Berends, R. (2025). Daltonontwikkelingen. Verslag van het Daltoncafé van 22-9-2025. DaltonVisie13(25).