Tijdschriften over daltononderwijs

In januari 2025 vierde ons daltonmagazine DaltonVisie haar koperen jubileum. Een memorabel moment om terug te blikken, maar ook een moment – zeker bij de start van een nieuw jaar – om vooruit te blikken. De beslissing is genomen om het blad niet meer fysiek uit te geven. DaltonVisie gaat digitaal verder!

In het proefnummer van juli 2012 schreef de redactie: “Bij ieder gezin valt maandelijks wel de schoolkrant van de kinderen, het mededelingenblad van de werkgever en het plaatselijke ‘suffertje’ op de mat. Elke zichzelf respecterende gemeenschap communiceert met haar leden. Ook de Nederlandse Dalton Vereniging ziet het belang van een eigen tijdschrift in. Ze slaat daarom met DaltonVisie een nieuwe weg in, die past in een rijke geschiedenis van daltontijdschriften.”

DaltonVisie heeft de afgelopen 12 ½ jaar haar functie met verve vervult. Er is een prachtige serie artikelen verschenen, waarmee niet alleen de gemeenschapszin van de NDV onderbouwd werd, maar ook een boost gegeven is aan daltonontwikkeling op scholen. Dat kon natuurlijk nog veel beter. Er is zeker te weinig geschreven over bijvoorbeeld dalton in de kinderopvang en over dalton in het voortgezet onderwijs. Maar dat is juist een reden om er vooral mee door te gaan.

Op 1 januari 2025 is de prijs van de postzegel opnieuw gestegen. En dat betekent dat het simpelweg te duur wordt om elk kwartaal alle scholen een aantal DaltonVisies op te sturen. Dat geld kan in de vereniging beter gebruikt worden.

Natuurlijk valt niet te ontkennen dat een fysiek tijdschrift dat periodiek op de mat valt, waardevol is voor de ontwikkeling van het gevoel lid te zijn van een vereniging, maar het is natuurlijk ook een feit dat veel scholen de archivering van het tijdschrift niet goed op orde hebben. Dat betekent dat toch vaak ook verschillende nummers ‘kwijtraken’ en daarmee de inhoud vaak verloren gaat.

Een digitale DaltonVisie biedt daarvoor een uitkomst. De redactie gaat in de schoolweken wekelijks een of meerdere bijdrage publiceren. En de gepubliceerde artikelen worden op de site ook gearchiveerd. Daardoor zijn ze straks makkelijk thematisch en op auteur terug te vinden.

Een digitale DaltonVisie heeft ook het voordeel dat we minder beperkt zijn in de omvang van de artikelen en in het aantal artikelen. Het fysieke kwartaalblad had nu eenmaal de beperking van 32 pagina’s en regelmatig was dat niet genoeg en hadden auteurs meer ruimte nodig dan geboden kon worden.

In de komende periode zullen ook artikelen uit de oude nummers van DaltonVisie op de site gearchiveerd worden. Die zullen straks te vinden zijn in de Bronnenbank bij DaltonVisie. Daarnaast zal ook een groot aantal artikelen, foto’s en films uit het fysieke archief van de NDV digitaal beschikbaar komen. DaltonVisie gaat dus digitaal! Het blad zal zo, meer dan voorheen, een bron kunnen zijn voor daltonontwikkeling op de scholen.

Voor en tegenstanders van daltononderwijs debatteren in het midden van de jaren 20 met elkaar in diverse tijdschriften en kranten. ‘Dalton is het mode woord thans de dag,’ wordt in 1924 in De Bode geschreven. Het is een ‘onderwerp van lange tijdschriftartikelen en gewichtig uitziende brochures, onuitputtelijke bron voor dagbladschrijvers…’. Het zijn tijdschriften als Volksontwikkeling, Het Schoolblad, Tijdschrift voor Ervaringsopvoedkunde en Vernieuwing, maar vooral het in 1919 opgerichte Pedagogische Studiën, waarin artikelen over het daltononderwijs verschijnen.

Dalton

Pas als de belangstelling voor het daltononderwijs bij andere bladen wat luwt, kiest de NDV in 1949 voor een eigen blad. In januari van dat jaar verschijnt het eerste nummer van Dalton: acht bladzijden tekst en twee advertenties voor boeken die bij de eigen uitgever - J.B. Wolters - verschenen zijn. De toenmalige voorzitter van de NDV, Timmers, introduceert Dalton: ‘…talrijke docenten hebben gevraagd om een orgaan, dat dienen kan als bron van voorlichting, als tribune en als vraagbaak.’ De redactie schrijft zich voor te stellen dat Dalton een ontmoetingsplaats wordt. Ze roept lezers op ‘het hunne daartoe bij te dragen in de vorm van vragen, opmerkingen en wat hun verder dienstig lijkt… Deze ontmoeting te mogen bevorderen lijkt de redactie een prettige plicht.’

Het blad verschijnt tot 1968. De reden waarom het dan beëindigd wordt, is niet duidelijk: gebrek aan belangstelling? De kosten? Te weinig artikelen? Feit is dat er in die tijd in brede zin belangstelling is voor onderwijsvernieuwingen, waardoor de belangstelling voor het daltononderwijs luwt.

Vanaf 1952 werkt de NDV samen met de Nederlandse afdeling van de New Educational Fellowship rond het tijdschrift Vernieuwing van Opvoeding en Onderwijs. Er verschijnen hierin opmerkelijk veel artikelen waarbij steeds opnieuw de eigen kenmerken van het daltononderwijs besproken worden. Ook is er aandacht voor specifieke onderwerpen als het houden van orde en het omgaan met correctiewerk.

Taak

In het begin van de jaren 80 wakkert de belangstelling voor het daltononderwijs weer aan, met weer een eigen blad tot gevolg. In 1982 verschijnt Taak, in de bescheiden omvang van één A4’tje. Drager van het blad is Graafmans, bij wie, op de Mgr. Beckerschool in Tilburg, ook het stencilwerk verricht wordt. In 1990 verschijnt Taak bij het APS en vanaf 1992 tot in 1994 bij Stichting IVIO (Instituut voor Individueel Onderwijs).

Dalton Informatie

Formeel ziet de NDV het blad Vernieuwing als opvolger van Taak. Daarmee is immers al eerder de samenwerking gezocht. Maar al snel wordt weer de behoefte gevoeld aan een eigen communicatiemiddel. Vanaf januari 1998 verspreidt de NDV tweemaandelijks Dalton Informatie. De papieren versie van dit mededelingenblad stopt, als de NDV in 2005 ertoe overgaat de leden te informeren via een digitale nieuwsbrief.

DaltonVisie Digitaal

Nu DaltonVisie digitaal verder gaat, heeft dat consequenties voor de Nieuwsbrief. De Nieuwsbrief zal in het vervolg vooral ‘nieuws’ met de leden van de vereniging delen. Artikelen en columns uit de Nieuwsbrief zullen in DaltonVisie gepubliceerd worden.

Het eigen tijdschrift heeft voor de vereniging een aantal belangrijke voordelen, zowel praktisch als strategisch.

Allereerst biedt het eigen tijdschrift het voordeel van betere communicatie met de leden. Informatie wordt gedeeld. DaltonVisie is een effectief middel om leden op de hoogte te houden van nieuws, ontwikkelingen, evenementen, projecten en belangrijke updates binnen de vereniging.

Het tijdschrift versterkt ook het gevoel van betrokkenheid tussen de vereniging en haar leden, mede doordat het de identiteit van de vereniging versterkt. Het tijdschrift wil de waarden, missie en visie van de vereniging uitdragen en versterken.

DaltonVisie wil ook een visitekaartje zijn om nieuwe leden te trekken. Het biedt mogelijkheden om het daltononderwijs te promoten. Verder helpt het digitale magazine ook bij het creëren en versterken van de eigen identiteit, door persoonlijke verhalen, interviews en het publiceren van bijdragen van leden. Praktijkartikelen, maar ook bijdragen over onderzoek naar daltononderwijs maakt dat het tijdschrift expertise binnen de vereniging gedeeld wordt. Zo hoopt het een bron van kennis en inspiratie te zijn voor de leden van de NDV. De redactie roept daarom ook leden op om artikelen in te sturen. DaltonVisie wil ruimte bieden voor bijdragen, om zo de onderlinge samenwerking en het netwerken binnen de vereniging te stimuleren.

Een gedrukt tijdschrift is natuurlijk tastbaar en blijft vaak langer in huis, wat de zichtbaarheid en impact vergroot. Maar een digitaal tijdschrift biedt een milieuvriendelijk en goedkoper alternatief. Het kan eenvoudig gedeeld worden via sociale media en e-mail en biedt betere mogelijkheden om artikelen voor de leden te archiveren.

René Berends, DaltonVisie jrg. 13.1.1